بدیهی است که روغن زیتون ارگانیک یکی از سالم ترین روغن های خوراکی است که مورد استفاده مردم قرار می گیرد،  این روغن مزایای زیادی برای سلامتی دارید، ازجمله؛ خطر بیماری قلبی و التهاب را کاهش می دهد، باعث کاهش کلسترول می شود، موجب سلامتی روده می گردد، استحکام استخوان را زیادتر می کند، باعث تقویت ظاهر مو و پوست می شود.

دلیل این همه فواید چیست؟ چرا روغن زیتون از بقیه روغن ها بهتر است؟ چه چیزی باعث می شود که در بین تمام روغن ها روغن زیتون متمایز باشد؟ شاید بتوان گفت یکی از مهم ترین دلیل های که باعث تمایز این روغن می شود، میزان بالای اسیدهای چرب تک غیر اشباع و ترکیبات پلی فنول قوی آن می باشد.

چربی‌های تک غیراشباع موجود در روغن زیتون جزء چربی‌ های غیراشباعی هستند که در غذاهای سالم و مقوی مانند آووکادو، پسته، گردو و زیتون یافت می‌شوند، این نوع چربی ها در مقایسه با سایر چربی ها، خاصیت ضدالتهابی قوی دارند؛ بنابراین  که فایده آن نسبت به بقیه روغن ها بیشتر می باشد.

پلی فنول ها ترکیباتی هستند که در برخی از مواد گیاهی خوراکی به ندرت یافت می شوند، موادی که در بدن بصورت مولکول های طبیعی هستند و خواص آنتی اکسیدانی و ضد التهابی بسیار قوی دارند، حتی ثابت شده است که در مقابل میکروب ها و باکتری هایی که به بدن حمله ور می شوند به مقابله می پردازند.

چربی ها و پلی فنل های موجود در روغن زیتون جزء فواید اصلی این روغن هستند که با هم طیف وسیعی از خواص آنتی اکسیدانی، ضد التهابی و ضد میکروبی را در بدن اجرا می کنند.

خواص آنتی اکسیدانی روغن زیتون

آنتی اکسیدان ها جزء ترکیباتی هستند که از سلول ها و بافت های بدن محافظت می کنند و به مقابله با مولکول های معروف به «رادیکال های آزاد» می پردازند، باید بدانیم که تجمع این نوع مولکول ها در بدن بسیار خطرناک است، مولکول های «رادیکال آزاد»در صورت تجمع، موجب سرطان می شوند، روغن زیتون به دلیل دارا بودن خواص آنتی اکسیدانی ضدسرطان نیز محسوب می شود.

رژیم غذایی نامناسب، قرار گرفتن بیش از حد در معرض مستقیم نور آفتاب، قرار گرفتن در معرض سموم، آلودگی، استرس یا ترکیبی از این موارد، باعث تجمع رادیکال‌های آزاد در سطوح ناسالم بدن می شود که خود یکی از عوامل اصلی افزایش «استرس اکسیداتیو» در بدن به حساب می آید، استرس اکسیداتیو عدم تعادل بین رادیکال های آزاد و آنتی اکسیدان ها است و به بسیاری از بیماری های مزمن از جمله دیابت، بیماری قلبی و سرطان کمک می کند.

بنابراین همه افراد سعی می کنند عواملی که موجب افزایش رادیکال‌های آزاد در بدن می شوند را به حداقل برسانند و مصرف غذاهای سرشار از مواد مغذی را افزایش دهند تا تعادل سالمی داشته باشند، روغن زیتون حاوی طیف وسیعی از ترکیبات آنتی اکسیدانی است که به نام پلی فنول ها شناخته می شوند که مانع تجمع رادیکال های آزاد می گردد.

پلی فنول ها و آنتی اکسیدان ها چگونه به هم مرتبط هستند؟

اصطلاح آنتی اکسیدان به گروهی از ترکیبات اطلاق می شود که توانایی مبارزه با استرس اکسیداتیو را دارند، این گروه شامل پلی فنول ها نیز می شود، البته پلی فنول ها علاوه بر مبارزه با استرس اکسیداتیو، مزایای ضد التهابی و ضد میکروبی نیز دارند، کارشناسان معتقدند که پلی فنول ها و سایر ترکیبات گیاهی فعالِ زیستی فوائد بیشماری برای بدن ایفا می کنند که ما هنوز از آنها اطلاعی نداریم.

روغن زیتون ارگانیک و فرابکر دارای کمترین میزان فرآوری می باشد، بنابراین این روغن دارای بیشترین مقدار ترکیبات پلی فنولی در مقایسه با سایر روغن هاست، به همین دلیل دارای خواص آنتی اکسیدانی قابل توجهی است.

شناخته شده ترین پلی فنول های روغن زیتون عبارتند از؛

۱-هیدروکسی تیروزول

یکی از دلایلی که روغن زیتون موجب کاهش خطر سرطان و بهبود چربی خون  می شود، وجود هیدروکسی تیروزول در آن می باشد، به عنوان مثال؛ هیدروکسی تیروزول مانع از اکسید شدن کلسترول LDL (لیپوپروتئین با چگالی کم) می شود، برخی تحقیقات نشان می دهد که پلی فنول های روغن زیتون این اثر را با بازگرداندن سطوح گلوتاتیون، که آنتی اکسیدان اصلی بدن در نظر گرفته می شود، اعمال می کنند، هیدروکسی تیروزول همچنین دارای خواص ضد التهابی، ضد میکروبی (از جمله ضد باکتری) و ضد ترومبوتیک است.

۲-اولئوروپئین

اولئوروپئین در واقع پیش ماده هیدروکسی تیروزول است، بیشتر آن به هیدروکسی تیروزول تبدیل می شود، اما مقداری از آن در هنگام مصرف روغن زیتون باقی می ماند، تحقیقات علمی نشان می دهد که اولئوروپئین از هیپوتالاموس در برابر حمله استرس اکسیداتیو محافظت می کند و موجب کاهش فشار خون می شود، اولئوروپئین علاوه بر اثرات آنتی اکسیدانی و ضد فشار خون، دارای خواص محافظت کننده قلبی، ضد التهابی و ضد سرطانی نیز می باشد.

۳-اولئوکانتال

اولئوکانتال دارای فعالیت آنتی اکسیدانی است، همچنین از نورون ها در برابر آسیب اکسیداتیو ناشی از رادیکال های آزاد محافظت می کند و نمی گذارد به آنها آسیبی وارد شد؛ بنابراین نقش مهمی در سیستم ایمنی و سلامت روان ایفا می کند، همچنین دارای اثرات ضد التهابی قوی است و عملکردی مشابه ایبوپروفن دارد، اولئوکانتال همچنین دارای اثرات ضد سرطانی و ضد میکروبی می باشد.

خواص ضد التهابی روغن زیتون

التهاب حاد موجب التیام جراحات، بریدگی‌ها و خراش‌ها می شود، بدین گونه که جریان خون را در یک ناحیه افزایش می‌دهد و مواد مغذی و سلول‌های ایمنی لازم را همراه با آن می‌آورد که این خود موجب التیام آن ناحیه می شود، از سوی دیگر، التهاب مزمن مضر است، این نوع التهاب یک التهاب طولانی مدت است که با تخریب و ترمیم همزمان بافت ها مشخص می شود و ریشه اکثر بیماری های مزمن غیرقابل کنترل است.

چربی‌های تک غیراشباع و پلی فنول‌های موجود در زیتون دارای خواص ضدالتهابی هستند که در کنار یک رژیم غذایی سالم می توانند به مهار التهاب مزمن کمک کنند و نگذارند که یک التهاب عادی به التهاب مزمن دچار شود، ثابت شده است که رژیم‌های غذایی سرشار از چربی های تک غیر اشباع سطوح پروتئین واکنش‌گر C را کاهش می‌دهند، این کاهش واکنش گر C مثلا در افراد مبتلا به آرتریت روماتوئید و سایر بیماری‌های التهابی دوچندان است.

پلی فنول اولئوکانتال بسیار ضد التهاب هستند و دارای خواص ضد درد نیز می باشند، یعنی از تولید آنزیم های COX1 و COX2 پیش التهابی جلوگیری می کند، محققان تخمین می زنند که حدود ۳/۵ قاشق غذاخوری روغن زیتون معادل یک قرص ۲۰۰ میلی گرمی ایبوپروفن است.

خواص ضد باکتریایی روغن زیتون

از دیگر خواص پلی فنول های موجود در روغن زیتون، خواص ضد باکتریایی آن می باشد، بدین گونه که از تکثیر و رشد باکتری های مضر جلوگیری می کند، در مقابل، موجب تکثیر و رشد باکتری های مفید پروبیوتیک در روده می شود.

به عنوان مثال، عفونت هلیکوباکترپیلوری که توسط یک باکتری مضر ایجاد می شود، می تواند منجر به ایجاد زخم معده و حتی سرطان شود، تحقیقات نشان داده است که روغن زیتون حاوی ترکیبات پلی فنول ضد میکروبی است که می تواند به مبارزه با این نوع باکتری مضر بپردازد، تحقیقات علمی نشان می دهد که یک وعده ۳۰ گرمی روزانه روغن زیتون در دو هفته ممکن است عفونت هلیکوباکترپیلوری را در ۴۰٪ از بین ببرد.

مطالعه دیگری نشان داد که برخی از پلی‌فنول‌های مختلف موجود در روغن زیتون ارگانیک، فعالیت باکتری‌کشی قوی (یعنی ضد باکتریایی) را در برابر 8 سویه هلیکوباکترپیلوری نشان می‌دهند که سه مورد از آنها معمولاً برخی آنتی‌بیوتیک‌ها مقاوم هستند.

اگر شخصی روزانه حدود ۱/۵ قاشق غذاخوری روغن زیتون ارگانیک و فرابکر استفاده کند، روده سالم تری خواهد داشت، زیرا این روغن باعث تکثیر و رشد بیفیدوباکتری ها (نوعی باکتری سالم روده) می شود.

استفاده کامل از فواید فراوان روغن زیتون

روغن زیتون ارگانیک و فرابکر به خاطر اسیدهای چرب مفید و ترکیبات پلی فنولی که به خواص آنتی اکسیدانی، ضد التهابی و ضد میکروبی کمک می کند، دارای مزایای درمانی قدرتمندی است.

حال سوال اینجاست که چگونه باید از روغن زیتون استفاده کرد بطوری که فواید آن به صورت کامل به شخص برسد؟

یک روغن زیتون با کیفیت بالا و طعم تند انتخاب کنید (طعم تند نشان دهنده سطح پلی فنول بالاتر است) و آن را در مکانی خنک و تاریک (مانند کابینتی که دور از منابع گرما است) نگهداری کنید، به خاطر اینکه پلی فنول ها در هنگام گرم شدن مستعد تخریب هستند.

مقدار مصرف روغن زیتون در افراد مختلف متفاوت است و به اهداف سلامتی خاص شما بستگی دارد، اما از ۱ تا ۳ قاشق غذاخوری احتمالاً خوب است (در کشورهای مدیترانه ای، برخی افراد خیلی بیشتر مصرف می کنند!)، اگر می‌خواهید مصرف پلی‌فنول خود را به حداکثر برسانید، حتماً از روغن زیتون در بسیاری از کاربردهای خام مانند سس‌های سالاد یا روغن های سرخ کردنی یا از آن به‌عنوان روغن تکمیلی در غذاهای غلات گرم، ماهی و گوشت استفاده کنید.